Në zemër të detit Adriatik, në brigjet e Kroacisë, është zbuluar një rrugë spektakolare e zhytur në ujë që daton rreth 7000 vjet më parë. Shtegu, i bërë nga pllaka guri të pozicionuara me mjeshtëri, lidhte vendin neolitik të zhytur në Soline me ishullin Curzola (Korcula), të ashtuquajturin “Korfuzi i Zi”, një rrip toke 46 km që përbën pjesë të arkipelagut Korculane.

Është një zbulim i jashtëzakonshëm arkeologjik që të kujton atë të “rrugës me tulla të verdha” u vu re në fund të Oqeanit Paqësor vitin e kaluar.

Dallimi thelbësor midis të dyjave qëndron në faktin se ky i fundit nuk ka të bëjë fare me një qytetërim njerëzor, por rrjedh nga një fenomen krejtësisht natyror; në fakt ajo u krijua nga gjeologjia vullkanike, e cila e ndau magmën në elemente gjeometrike aq të sakta sa duket se janë modeluar nga njeriu.

Rruga me pllaka që daton në epokën e gurit u ndërtua nga punëtorë të kualifikuar që i përkisnin kulturës së Hvarit ose kulturës së Hvar-Lisičići, një kulturë që u zhvillua gjatë neolitit dhe kalkolitit (epoka e bakrit) përgjatë bregdetit të Adriatikut Lindor, emri i të cilit lidhet me ishullin Hvar.

Ajo është e njohur për qeramikën e saj të hollë, të dekoruar me mjeshtëri dhe varrosjet në dolmen. Ata ishin gjithashtu ndërtues të aftë të infrastrukturës, siç dëshmohet nga rruga e gurtë e zbuluar nga arkeologët nga Universiteti i Zarës, të cilët bashkëpunuan me kolegë nga Muzetë e Dubrovnikut, Muzeu i Qytetit Kashtela, Muzeu i Qytetit të Korçulës dhe subjekte të tjera.

Rruga u zbulua nën një depozitë të trashë balte deti dhe është rreth katër metra e gjerë. Ajo lidhi ishullin artificial të Corzula me vendin neolitik të Soline, i zbuluar në vitin 2021 nga profesori Mate Parica i Universitetit të Zadarit.

Shkencëtari kuptoi se diçka ishte fshehur nën detin Adriatik pas analizimit të imazheve satelitore. Gjatë ekspeditave të ndryshme nënujore u gjetën gjetje të shumta dhe të çmuara arkeologjike, duke përfshirë sëpata, gurë mulliri dhe mjete të tjera të dobishme për jetën e përditshme.

Tashmë, pas heqjes së shtresës së baltës detare, ka dalë edhe rruga simpatike. Falë sondazheve të radiokarbonit është përcaktuar se i gjithë kompleksi neolitik daton në vitin 4900 para Krishtit, që do të thotë se njerëzit e lashtë Hvar kanë ecur në këtë lidhje guri rreth 7000 vjet më parë. Është një nga rrugët më të vjetra të zbuluara ndonjëherë në Detin Mesdhe.