Në Pagliara dei Marsi, një fshat i lashtë rural në shpatet e malit Girifalco në rajonin Abruzzo të Italisë, macet janë shumë më të shumta se njerëzit. Ato enden nëpër rrugicat e ngushta, hyjnë e dalin nga shtëpitë dhe shtrihen mbi muret që shikojnë nga malet. Mjaullima e tyre është një tingull i vazhdueshëm në qetësinë që ka ardhur pas dekadash rënie të popullsisë.

Por që nga marsi, kjo qetësi është thyer nga festime të mëdha për një ngjarje të rrallë: lindja e një fëmije.

Siç shkruan The Guardian, Lara Bussi Trabucco është foshnja e parë e lindur në Pagliara dei Marsi pas gati 30 vitesh, duke e çuar popullsinë e fshatit në rreth 20 banorë.

Pagëzimi i saj në kishën përballë shtëpisë u ndoq nga e gjithë komuniteti, përfshirë edhe macet, dhe fakti i pazakontë i lindjes së një fëmije e ka kthyer Larën në atraksionin kryesor turistik.

“Njërëz që nuk e dinin se Pagliara dei Marsi ekzistonte kanë ardhur vetëm sepse kishin dëgjuar për Larën,” tha e ëma, Cinzia Trabucco. “Në vetëm nëntë muaj, ajo është bërë e famshme.”

Ardhja e Larës është një simbol shprese, por edhe një kujtesë e dhimbshme për krizën demografike në përkeqësim të Italisë.

Në vitin 2024, lindjet në vend arritën një nivel historikisht të ulët prej 369 mijë e 944, duke vazhduar një trend negativ 16-vjeçar, sipas të dhënave të Istat (Agjencia Kombëtare e Statistikave). Norma e fertilitetit ra gjithashtu në një rekord të ri, me një mesatare prej 1.18 fëmijësh për grua në moshë riprodhuese, një nga më të ulëtat në BE.

Shkaqet e rënies janë të shumta: pasiguria në punë, emigrimi masiv i të rinjve, mungesa e mbështetjes për nënat që punojnë dhe, si në vende të tjera, rritja e infertilitetit mashkullor. Gjithashtu, një numër gjithnjë e më i madh njerëzish thjesht zgjedhin të mos kenë fëmijë.

Të dhënat paraprake të Istat-it për shtatë muajt e parë të vitit 2025 tregojnë një rënie të mëtejshme, dhe nga 20 rajonet administrative të Italisë, askund nuk është më e theksuar se në Abruzzo, ku mes janarit dhe korrikut pati një ulje prej 10.2% të lindjeve krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024.

Pagliara dei Marsi është i vogël, por përfaqëson një panoramë kombëtare të dominuar nga popullsi e plakur dhe shkolla të zbrazura, duke ushtruar presion mbi financat publike dhe duke paraqitur sfida të mëdha ekonomike e sociale për drejtuesit lokalë, rajonalë dhe kombëtarë.

“Kemi vuajtur nga një depopullim drastik, i përkeqësuar nga humbja e shumë të moshuarve, pa asnjë zëvendësim gjeneratash,” tha kryetarja e bashkisë, Giuseppina Perozzi.

Perozzi, që jeton disa dyer larg foshnjës Lara, tha se ishte mirënjohëse ndaj Trabucco, 42 vjeç, dhe partnerit të saj, Paolo Bussi, 56 vjeç, për nisjen e një familjeje dhe shpreson se kjo do të frymëzojë edhe të tjerë.

Situata e tyre është e pazakontë. Trabucco, një mësuese muzike, ka lindur në Frascati pranë Romës dhe ka punuar për vite në kryeqytet, përpara se të vendoste të zhvendosej në fshatin ku kishte lindur gjyshi i saj, sepse gjithmonë kishte dashur të rrisë një familje larg kaosit të qytetit. Ajo u njoh me Bussi-n, një punëtor ndërtimi nga zona, disa vite më parë.

Çifti përfitoi një “bonus bebeje” prej 1 mijë eurosh pas lindjes së Larës, një pagesë e vetme për çdo fëmijë të lindur ose adoptuar që nga janari 2025, e prezantuar nga qeveria e Giorgia Melonit si pjesë e premtimit për të luftuar atë që kryeministrja e ka quajtur “dimri demografik” i Italisë. Ata marrin gjithashtu një pagesë mujore prej rreth 370 eurosh për fëmijën.

Por sfida kryesore e tyre është balancimi i kujdesit për fëmijën me punën. Sistemi italian i mbështetjes për kujdesin ndaj fëmijëve është kronikisht i pamjaftueshëm dhe administrata e Melonit, pavarësisht se e ka paraqitur krizën e lindshmërisë si një betejë për mbijetesën kombëtare, deri tani ka dështuar në premtimin për të rritur numrin e çerdheve. Shumë gra që mbeten shtatzënë detyrohen të lënë punën dhe më pas e kanë të vështirë të rikthehen.

Çifti shqetësohet edhe për shkollimin e ardhshëm të Larës. Herën e fundit që Pagliara dei Marsi kishte një mësues, shtëpia e të cilit shërbente edhe si shkollë, ka qenë dekada më parë. Ka një shkollë fillore në Castellafiume aty pranë, por duke pasur parasysh mbylljet e shkollave në Itali për shkak të rënies së lindjeve, mbetet për t’u parë nëse do të ketë mjaftueshëm fëmijë për ta mbajtur hapur.

Trabucco tha se stimujt financiarë nuk mjaftojnë për të ndalur trendin. “I gjithë sistemi duhet revolucionarizuar,” shtoi ajo. “Jemi një vend me taksa të larta, por kjo nuk përkthehet në cilësi të mirë jete apo shërbime sociale të mira.”

Rreth një orë larg Pagliara dei Marsi ndodhet Sulmona, një qytet dikur i gjallë, ku ritmi i shpejtë i shpopullimit gjatë dekadës së fundit ka sjellë një betejë për të shpëtuar repartin e maternitetit në spitalin Annunziata nga mbyllja.

Reparti, që i shërben qytetit dhe fshatrave përreth, solli në jetë 120 foshnja në vitin 2024, shumë më pak se 500 të nevojshme për të ruajtur financimin. Nëse mbyllet, gratë shtatzëna do të duhet të udhëtojnë deri në L’Aquila, kryeqyteti rajonal, rreth një orë larg, duke rrezikuar në raste emergjente.

“Rajoni është i madh dhe sidomos në dimër, kushtet e udhëtimit mund të jenë të rrezikshme,” tha gjinekologu Gianluca Di Luigi, i cili kujtoi lindjen e një gruaje që kishte mbetur e bllokuar në një stuhi dëbore për tetë orë. “Kur arritëm ta sillnim në spital, duhej të bënim një prerje cezariane urgjente. Ishte fëmija i saj i parë dhe ajo u traumatizua nga e gjithë përvoja.”

Ata që luftojnë për ta mbajtur hapur repartin argumentojnë se shifra prej 500 lindjesh në vit, e vendosur në vitin 2010, nuk është më realiste. “Kurrë nuk e kemi arritur shifrën magjike 500 këtu,” tha Berta Gambina, një mami që ka punuar në repart për 39 vjet. “Edhe në kohët më të mira, mesatarja ishte rreth 380 lindje në vit. Por do të bëjmë gjithçka për ta mbajtur hapur, frika ime më e madhe është të braktisim gratë shtatzëna.”

Ornella La Civita, këshilltare bashkiake me Partinë Demokratike të qendrës së majtë, tha se stimujt financiarë për të nxitur lindjet janë të mirëpritur. “Por si mund t’u japësh grave para për të pasur fëmijë, pa u garantuar një vend të sigurt dhe të mbrojtur ku të lindin?”

Një temë shpesh e anashkaluar në debatin mbi lindshmërinë në Itali është ruajtja e fertilitetit, tha Di Luigi, përmes metodave si ngrirja e vezëve. “Mendimi ideologjik në Itali ka qenë gjithmonë një pengesë,” shtoi ai. “Por nëse duam të kemi të porsalindur, atëherë na duhet edhe edukim, po, të ofrojmë vende pune dinjitoze për të rinjtë, por le të fillojmë edhe t’i mësojmë ata për ruajtjen e fertilitetit.”